Giấy VSATTP (Giấy chứng nhận Vệ sinh An toàn Thực phẩm) là giấy phép bắt buộc đối với hầu hết các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm. Việc làm giấy VSATTP không chỉ tuân thủ pháp luật mà còn giúp khẳng định uy tín, tạo niềm tin cho khách hàng về an toàn thực phẩm. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết thủ tục xin giấy chứng nhận an toàn thực phẩm năm 2025 với ngôn ngữ thân thiện, dễ hiểu, đồng thời bổ sung thông tin từ các nguồn uy tín.
Giấy VSATTP là gì và có bắt buộc không?
Giấy VSATTP là chứng nhận do cơ quan nhà nước cấp, xác nhận một cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm trong sản xuất, kinh doanh. Theo Ban Quản lý An toàn Thực phẩm TP.HCM, tất cả các cơ sở chế biến, kinh doanh thực phẩm đều phải có giấy chứng nhận VSATTP trước khi hoạt động, ngoại trừ một số trường hợp được pháp luật miễn trừ. Việc không có giấy chứng nhận này là vi phạm quy định và có thể bị xử phạt nặng.
Cụ thể, kinh doanh dịch vụ ăn uống không có giấy ATTP có thể bị phạt 20–30 triệu đồng, sản xuất kinh doanh thực phẩm không có giấy có thể bị phạt 30–40 triệu đồng theo Nghị định 115/2018. Ngoài rủi ro pháp lý, giấy chứng nhận an toàn thực phẩm còn giúp nâng cao hình ảnh và niềm tin của khách hàng đối với cơ sở kinh doanh.
Đối tượng cần phải làm giấy VSATTP
Hầu hết các cơ sở liên quan đến thực phẩm đều thuộc diện đăng ký VSATTP. Dưới đây là những nhóm chính bắt buộc phải có giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm (giấy VSATTP) khi hoạt động:
- Cơ sở sản xuất, chế biến thực phẩm: Nhà máy, xí nghiệp chế biến thực phẩm (tươi sống, đông lạnh, đóng gói…), cơ sở giết mổ gia súc gia cầm, cơ sở sơ chế, đóng gói thực phẩm.
- Cơ sở kinh doanh thực phẩm: Siêu thị, chợ đầu mối, cửa hàng bán lẻ thực phẩm; cửa hàng kinh doanh thực phẩm online có kho bảo quản.
- Cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống: Nhà hàng, quán ăn, khách sạn có phục vụ ăn uống; bếp ăn tập thể (trường học, công ty, bệnh viện…); cơ sở cung cấp suất ăn sẵn, dịch vụ catering tiệc cưới, hội nghị.
- Cơ sở nhập khẩu, phân phối thực phẩm: Doanh nghiệp nhập khẩu thực phẩm để phân phối; kho bảo quản thực phẩm nhập khẩu trước khi đưa ra thị trường.
Tuy nhiên, pháp luật có quy định một số trường hợp được miễn giấy VSATTP. Chẳng hạn, sản xuất ban đầu nhỏ lẻ, kinh doanh thực phẩm nhỏ lẻ, bán thực phẩm đóng gói sẵn không chế biến, kinh doanh thực phẩm không có địa điểm cố định (bán rong), hoặc cơ sở đã có các chứng nhận ATTP theo ngành nghề chuyên biệt khác có thể thuộc diện miễn thủ tục này. Ngoài các trường hợp miễn cấp giấy chứng nhận nói trên, mọi cơ sở thực phẩm khác đều phải làm giấy VSATTP đầy đủ trước khi bắt đầu kinh doanh.
Điều kiện và hồ sơ xin giấy VSATTP
Để đăng ký VSATTP thành công, cơ sở kinh doanh cần đáp ứng một số điều kiện bắt buộc và chuẩn bị hồ sơ VSATTP đầy đủ theo quy định.
Điều kiện về sức khỏe và kiến thức ATTP
Trước khi nộp hồ sơ xin giấy VSATTP, chủ cơ sở và nhân viên trực tiếp tiếp xúc thực phẩm phải đảm bảo đủ điều kiện về sức khỏe và kiến thức an toàn thực phẩm:
- Giấy khám sức khỏe: Chủ cơ sở và tất cả người trực tiếp sản xuất, kinh doanh thực phẩm phải có giấy xác nhận đủ sức khỏe do cơ sở y tế đủ thẩm quyền cấp (tuyến huyện hoặc cao hơn). Điều này nhằm đảm bảo không ai mắc các bệnh truyền nhiễm ảnh hưởng đến an toàn thực phẩm.
- Giấy xác nhận tập huấn ATTP: Chủ cơ sở và người trực tiếp sản xuất, chế biến thực phẩm phải tham gia đào tạo, tập huấn kiến thức an toàn thực phẩm và có chứng nhận đã hoàn thành khóa tập huấn. Thông thường, chủ cơ sở sẽ cần vượt qua một bài kiểm tra kiến thức ATTP (trả lời đúng ít nhất 80% câu hỏi) để được cấp giấy xác nhận đã tập huấn.
Hai loại giấy tờ trên là yêu cầu nền tảng, chứng minh cơ sở có nhân sự đủ sức khỏe và hiểu biết để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm trong hoạt động kinh doanh.
Hồ sơ thủ tục xin giấy VSATTP
Sau khi đảm bảo các điều kiện về sức khỏe và kiến thức, bước tiếp theo là chuẩn bị một bộ hồ sơ xin giấy chứng nhận an toàn thực phẩm hoàn chỉnh. Hồ sơ cơ bản bao gồm những tài liệu sau:
- Đơn đề nghị cấp Giấy chứng nhận VSATTP: Theo mẫu quy định của cơ quan chức năng (có thể tải mẫu trên website hoặc liên hệ cơ quan cấp phép).
- Bản sao giấy đăng ký kinh doanh của cơ sở (công chứng hoặc mang bản chính để đối chiếu), có ngành nghề kinh doanh thực phẩm phù hợp.
- Bản thuyết minh về điều kiện cơ sở vật chất: Trình bày về trang thiết bị, dụng cụ và điều kiện bảo đảm an toàn thực phẩm tại cơ sở. Nên kèm sơ đồ mặt bằng cơ sở, quy trình chế biến và bảo quản thực phẩm để cơ quan xét duyệt dễ hình dung.
- Giấy khám sức khỏe của chủ cơ sở và người trực tiếp sản xuất, kinh doanh thực phẩm (bản sao có xác nhận của cơ sở y tế).
- Giấy xác nhận tập huấn kiến thức ATTP của chủ cơ sở và người trực tiếp tham gia sản xuất, kinh doanh thực phẩm.
Lưu ý: Mọi giấy tờ trong hồ sơ phải còn hiệu lực tại thời điểm nộp. Nếu sử dụng bản sao, cần có công chứng hoặc chứng thực hợp lệ, hoặc mang kèm bản gốc để đối chiếu. Chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và chính xác ngay từ đầu sẽ giúp thủ tục diễn ra suôn sẻ, tránh bị yêu cầu bổ sung làm kéo dài thời gian.
Thủ tục làm giấy VSATTP năm 2025
Thủ tục làm giấy VSATTP trong năm 2025 đã được đơn giản hóa hơn trước nhằm tạo thuận lợi cho doanh nghiệp. Quy trình cơ bản gồm 3 bước chính dưới đây:
Bước 1: Nộp hồ sơ xin giấy VSATTP tại cơ quan có thẩm quyền
Sau khi chuẩn bị xong hồ sơ, cơ sở tiến hành nộp hồ sơ đăng ký VSATTP đến đúng cơ quan chức năng tùy theo lĩnh vực kinh doanh. Theo quy định, hồ sơ được nộp tại cơ quan có thẩm quyền như Sở Y tế, Sở Nông nghiệp hoặc Sở Công Thương tùy loại hình sản phẩm thực phẩm. Chẳng hạn, cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống sẽ nộp hồ sơ tại Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm – Sở Y tế, trong khi cơ sở sản xuất thực phẩm đóng gói có thể nộp tại Sở Công Thương hoặc Sở Nông nghiệp & PTNT tùy mặt hàng.
Hiện nay, nhiều địa phương (như TP.HCM) còn hỗ trợ nộp hồ sơ VSATTP trực tuyến qua cổng dịch vụ công. Doanh nghiệp có thể nộp online và nhận giấy hẹn trả kết quả một cách thuận tiện. Dù nộp theo hình thức nào, hãy đảm bảo nhận được giấy biên nhận hồ sơ, trong đó có thông tin về thời gian xử lý và trả kết quả.
Bước 2: Thẩm định hồ sơ và thẩm định thực tế tại cơ sở
Cơ quan chức năng sẽ tiến hành thẩm định hồ sơ trong vòng khoảng 5 ngày làm việc kể từ khi tiếp nhận. Nếu hồ sơ thiếu hoặc không hợp lệ, họ sẽ thông báo bằng văn bản để cơ sở bổ sung, hoàn thiện. Khi hồ sơ đã hợp lệ, cơ quan sẽ thành lập đoàn thẩm định thực tế tại cơ sở.
- Thẩm định cơ sở: Đoàn thẩm định (gồm các cán bộ chuyên môn) sẽ đến kiểm tra trực tiếp cơ sở. Họ đánh giá điều kiện vệ sinh cơ sở vật chất, trang thiết bị, quy trình chế biến, bảo quản thực phẩm, nguồn nước, nguyên liệu,… mục đích đảm bảo cơ sở đáp ứng đầy đủ yêu cầu an toàn thực phẩm. Chủ cơ sở nên có mặt để tiếp đoàn và cung cấp các giấy tờ, thông tin liên quan khi được yêu cầu.
Thời gian từ lúc nộp hồ sơ đến khi có kết quả thường khoảng 15–20 ngày làm việc, không kể thời gian bổ sung hồ sơ (nếu có). Cơ quan chức năng sẽ thông báo kết quả thẩm định cho cơ sở bằng văn bản.
Bước 3: Cấp giấy chứng nhận VSATTP và nhận kết quả
Nếu cơ sở đạt yêu cầu qua quá trình thẩm định, cơ quan có thẩm quyền sẽ cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm (giấy VSATTP) cho cơ sở. Giấy chứng nhận sẽ ghi rõ tên cơ sở, địa chỉ, loại hình hoạt động và có hiệu lực trong 3 năm kể từ ngày cấp. Chủ cơ sở có thể đến nhận trực tiếp hoặc nhận qua đường bưu điện tùy theo hướng dẫn.
Trường hợp chưa đạt yêu cầu, cơ quan chức năng sẽ có văn bản thông báo những nội dung cần khắc phục. Cơ sở cần nhanh chóng bổ sung, cải thiện các thiếu sót (ví dụ: bổ sung trang thiết bị, vệ sinh môi trường, huấn luyện thêm nhân viên…) rồi đề nghị thẩm định lại. Lưu ý, kinh doanh khi chưa có giấy chứng nhận VSATTP hợp lệ là vi phạm và có thể bị xử phạt hành chính như đã nêu trên, nên các cơ sở cần tuân thủ đúng quy trình, chỉ hoạt động sau khi đã được cấp phép.
Thời gian hiệu lực và chi phí làm giấy VSATTP
Giấy chứng nhận VSATTP có thời hạn hiệu lực là 03 năm kể từ ngày cấp. Trước khi hết hạn, cơ sở phải làm thủ tục xin cấp lại (gia hạn) để tiếp tục được phép kinh doanh. Thông thường, nên nộp hồ sơ xin cấp lại trước khi giấy cũ hết hạn khoảng 6 tháng để đảm bảo có giấy mới kịp thời, tránh bị gián đoạn kinh doanh.
Về chi phí làm giấy VSATTP, mức phí nhà nước thu cho việc thẩm định và cấp giấy chứng nhận được quy định rõ ràng và có thể thay đổi tùy theo quy mô, loại hình cơ sở. Theo biểu phí hiện hành tại TP.HCM, phí thẩm định cấp giấy VSATTP dao động từ 500.000 đồng đến 2.500.000 đồng tùy loại cơ sở (cơ sở sản xuất nhỏ lẻ: 500.000đ; dịch vụ ăn uống dưới 200 suất/ngày: 700.000đ; dịch vụ ăn uống từ 200 suất trở lên: 1.000.000đ; cơ sở sản xuất quy mô lớn: 2.500.000đ). Đối với hộ kinh doanh nhỏ lẻ, mức phí có thể thấp hơn so với doanh nghiệp lớn.
Ngoài khoản phí nhà nước, doanh nghiệp cũng cần tính đến các chi phí khác trong quá trình xin giấy VSATTP, bao gồm: chi phí khám sức khỏe cho nhân viên, chi phí tập huấn kiến thức ATTP, chi phí cải thiện cơ sở vật chất (nếu cần nâng cấp để đạt chuẩn), và chi phí dịch vụ tư vấn (nếu thuê đơn vị tư vấn làm thủ tục).
Những khoản chi này phụ thuộc vào tình hình cụ thể của từng cơ sở (số lượng nhân viên cần khám, mức độ đầu tư cơ sở vật chất…). Việc chuẩn bị tốt ngay từ đầu có thể giúp giảm thiểu chi phí phát sinh do phải làm đi làm lại nhiều lần.
Một số lưu ý quan trọng khi làm giấy VSATTP
- Chuẩn bị kỹ hồ sơ và điều kiện trước thẩm định: Hãy đảm bảo hồ sơ VSATTP của bạn đầy đủ, hợp lệ và các giấy tờ đều còn hiệu lực. Đồng thời, cơ sở vật chất nên được sắp xếp gọn gàng, vệ sinh sạch sẽ theo đúng các tiêu chí an toàn thực phẩm (bố trí khu vực chế biến chín – sống riêng, có tủ lưu mẫu thức ăn, nguồn nước sạch, dụng cụ vệ sinh khử trùng đầy đủ…). Sự chuẩn bị chu đáo giúp đoàn thẩm định đánh giá cao và bạn dễ đạt yêu cầu ngay lần kiểm tra đầu tiên.
- Tuân thủ quy định trong và sau khi có giấy phép: Trong quá trình hoạt động, cơ sở phải luôn duy trì điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm như khi được cấp phép. Cơ quan chức năng có thể kiểm tra định kỳ hoặc đột xuất; nếu phát hiện vi phạm nghiêm trọng, cơ sở có thể bị thu hồi giấy chứng nhận VSATTP đã cấp. Do đó, việc tuân thủ nghiêm các quy định ATTP không chỉ trong lúc xin giấy phép mà xuyên suốt quá trình kinh doanh là hết sức cần thiết.
- Tận dụng tư vấn từ cơ quan chức năng hoặc chuyên gia: Nếu chưa rõ về thủ tục xin giấy VSATTP, đừng ngần ngại liên hệ Sở/Y tế hoặc Ban Quản lý ATTP địa phương để được hướng dẫn. Ngoài ra, có thể tham khảo ý kiến từ các đơn vị tư vấn ATTP uy tín (ví dụ: Công ty TNHH Tiêu Chuẩn Chất Lượng Việt Nam – đơn vị nhiều kinh nghiệm tư vấn ATTP từ 2008) để được hỗ trợ chuẩn bị hồ sơ, cơ sở một cách bài bản. Sự trợ giúp từ những nơi có chuyên môn sẽ giúp bạn tiết kiệm thời gian và đảm bảo tính chính xác, tránh sai sót không đáng có.
Hy vọng hướng dẫn trên đây đã giúp bạn hiểu rõ quy trình làm giấy VSATTP và những điều cần lưu ý trong năm 2025. Việc xin giấy chứng nhận an toàn thực phẩm có thể hơi phức tạp lần đầu thực hiện, nhưng khi bạn nắm vững thủ tục và chuẩn bị tốt, mọi việc sẽ trở nên thuận lợi hơn rất nhiều. Hãy luôn ưu tiên tuân thủ các quy định ATTP để đảm bảo sức khỏe cho cộng đồng và phát triển kinh doanh một cách bền vững.
